Kapalım tabii. Araştırma projelerini desteklemek için dünya kadar kaynak ayrılmış durumda. Avrupa Birliği fonlarını düşünün mesela. Türkiye payına düşeni tıkır tıkır yatırıyor. Gel gör ki, diğer ülkelere göre bizden yapılan başvuru sayısı çok az. Hadi Avrupa’yı bir anlığına geçelim. Ya TÜBİTAK? Orada da durum istenilen düzeyde değil. Oysa pek çok farklı destek var. Ne duruyoruz hocalar?

…

Sabah kalkınca ilk işim üstteki paragrafı yazmak oldu. O an fena halde gazı almış durumdaydım. Saldırdım ekrana. Destekleri bir bir inceledim… inceledim… inceledim… Gözlerim ağır ağır kapandı.

Destek pazarı koca bir yumakmış meğer. Saatler sonra bir kedi gibi sakinleşmiş durumdaydım. Neyse allem ettim kallem ettim, sonunda bir liste yaptım.  Tipik bir Bol Bilim yazarı olarak aklımın bir köşesinde akademiye yeni başlayanlar ya da Türkiye’ye dönmeyi planlayanlar vardı. Haliyle liste de ona göre şekillendi. 

Yalnız liste biraz uzadı. Ben de bir tane algoritma yazmaya çalıştım. Algoritmada kısaltmalarını gördüğünüz desteklerin açıklamaları aşağıda. Ayrıca bu açıklamaların en sonuna, benim listeme girmeyen diğer destekleri de ekledim. Onlara da bir göz atarsınız belki.

Artık gönül rahatlığıyla sabahki sorumu tekrar edebilirim: “Ne duruyoruz hocalar?”

---

(Bizim üniversiteden Başak Tetiköz ve Didem Kılıçoğlu olmasa desteklerin kısa açıklamalarını yazamazdım. İkisine de çok teşekkürler. )

TÜBİTAK Destekleri

TÜBİTAK-1001 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı

• Programın Amacı: Özgün katkısı olan genel araştırma projeleri desteklenmektedir.
• Süresi: En fazla 36 aydır.
• Bütçesi: 2015 yılı için, Araştırma projeleri destek üst limiti (burs dahil, proje teşvik ikramiyesi (PTİ), kurum hissesi ve yurtdışı araştırmacı giderleri hariç) 360.000 TL‘dir.
• Burs Miktarları:
  • Lisans öğrencisi: 500 TL
  • Yüksek Lisans öğrencisi: 2.200 TL
  • Doktora öğrencisi: 2.500 TL
  • Doktora sonrası araştırmacı: 2.800TL
• Başvuru Tarihleri: Her yıl mart-eylül dönemleridir.
• Kimler Başvurabilir: Proje yürütücüsü, projeyi öneren kuruluşun kadrolu personeli olmak zorundadır. Özel kuruluşlarda çalışılıyorsa en az dört yıllık üniversite eğitimi almış olmalıdır.

TÜBİTAK-1002 Hızlı Destek Programı

• Programın Amacı: Üniversitelerde, araştırma hastanelerinde ve araştırma enstitülerinde/istasyonlarında yürütülecek acil, kısa süreli, küçük bütçeli araştırma ve geliştirme projelerine destek sağlamaktır.
• Süresi: En fazla 12 aydır.
• Bütçesi: 2015 yılı için, hızlı destek projeleri destek üst limiti (burs dahil) yıllık 30.000 TL’dir. Yurt dışı seyahat gideri karşılanmaz.
• Burs Miktarı: 1 Ocak 2008 tarihinden sonra yapılan proje başvurularında, yürütücü ve araştırmacılara PTİ ödemesi yapılmamaktadır.
• Başvuru Tarihleri: Başvurularda herhangi bir zaman kısıtlaması yoktur.
• Kimler Başvurabilir: Özel şirket çalışanları sadece araştırmacı olabilirler. Proje yürütücüsü, projeyi öneren kuruluşun kadrolu personeli olmak zorundadır. Doktora öğrencileri proje yürütücüsü olabilirler.

TÜBİTAK-1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

• Programın amacı: Ulusal Bilim Teknoloji ve Yenilik Stratejisi çerçevesinde belirlenecek öncelikli alanlarda sonuç odaklı, izlenebilir hedefleri olan, ilgili bilim/teknoloji alanlarının dinamiklerini gözeten ve yurt içinde yapılan Ar-Ge projelerini desteklemek ve bu projeler arasında eşgüdüm sağlamaktır.
• Süresi: Küçük ölçekli projelerin süresi en fazla 24 ay, orta ve büyük ölçekli projelerin süresi en fazla 36 aydır.
• Bütçesi:
  • Küçük ölçekli projeler: 500.000 TL’ye kadar
  • Orta ölçekli projeler: 500.001 – 1.000.000 TL
  • Büyük ölçekli projeler: 1.000.001 – 2.500.000 TL
• Başvuru Tarihleri: Bu programa başvuru için ilgili çağrı alanlarına bakılmalıdır.
• Kimler Başvurabilir: Proje yürütücüsü, projeyi öneren kuruluşun kadrolu personeli olmak zorundadır. Özel kuruluşun yer aldığı projelerde proje yürütücüsünün, programın son başvuru tarihinden önce en az altı ay süresince ilgili özel kuruluşta çalışıyor olması gerekir

TÜBİTAK-1005 Ulusal Yeni Fikirler ve Ürünler Araştırma Destek Programı

• Programın Amacı: Ülkemizde ihtiyaç duyulan, teknolojik dışa bağımlılığımızı azaltacak ve/veya ülkemizin rekabet gücünü artıracak ulusal/uluslararası yeni bir ürün/süreç/yöntem/model geliştirme amacına yönelik uygulamalı araştırma ve/veya deneysel geliştirme projelerinin desteklenmesidir.
• Süresi: En fazla 18 aydır.
• Bütçesi: 2015 yılı için, proje destek üst limiti (burs dahil, PTİ, kurum hissesi ve yurtdışı araştırmacı giderleri hariç) 200.000 TL’dir.
• Başvuru Tarihleri: Her yıl mart-eylül dönemleridir.
• Kimler Başvurabilir: Proje ekibinde yer alacak yürütücü ve araştırmacıların; üniversite, kamu kuruluşları veya özel kuruluşlarda çalışmaları ve en az dört yıllık üniversite lisans eğitimi almış olmaları yeterlidir.

TÜBİTAK-3001 Başlangıç Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

• Programın Amacı: Ar-Ge projesi hazırlama ve yürütme kültürünün yaygınlaşmasını sağlamak için, ARDEB tarafından desteklenen projelerde yürütücü olarak görev almamış olan, üniversite, kamu kurum/kuruluşu veya özel kuruluşlardaki araştırmacıların sunacakları Ar-Ge projelerini desteklemektir.
• Süresi: En fazla 24 aydır.
• Bütçesi: 2015 yılı için, Başlangıç Ar-Ge Projeleri destek üst limiti (PTİ ve kurum hissesi hariç) yıllık bütçe sınırlaması olmaksızın toplam 60.000 TL’dir.
• Başvuru Tarihleri: Başvurularda herhangi bir zaman kısıtlaması yoktur.
• Kimler Başvurabilir: Programdan yürütücü olarak sadece bir kez yararlanılabilir, aynı anda aynı yürütücü birden fazla proje başvurusu yapamaz. Proje yürütücüsü, projenin yürütüleceği kuruluşun kadrolu personeli olmalıdır.

TÜBİTAK-3501 Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı

• Programın Amacı: Kariyerlerine yeni başlayan doktoralı bilim insanlarının çalışmalarını proje desteği vererek teşvik etmektir. 21. yüzyılın akademik önderliğini yüklenecek genç araştırmacıların çalışmaları desteklenerek, hem genç bilim insanlarının kariyerlerini araştırmacı ve eğitimci olarak en iyi şekilde sürdürmeleri, hem de bilimsel düzeyimizin geliştirilmesi ve bilimin ülke kalkınmasındaki rolünün artırılması amacına yönelik bir programdır.
• Süresi: En fazla 36 aydır.
• Bütçesi: 2015 yılı için, KARİYER projeleri destek üst limiti (Burs dahil, PTİ, kurum hissesi ve yurt dışı araştırmacı giderleri hariç) yıllık bütçe sınırlaması olmaksızın 225.000 TL’dir.
• Başvuru Tarihleri: Her yıl mart-eylül dönemleridir.
• Kimler Başvurabilir: Doktora/tıpta uzmanlık/sanatta yeterlilik derecesinin alındığı tarihi izleyen 7 yıl içinde başvuruda bulunulması gerekiyor. Örneğin, 2014 yılında proje yürütücüsü olarak başvuru yapacak kişinin doktora derecesini aldığı tarih 01/01/2007’den daha önce olamaz. Diğer şartlar ise şöyle:
  • Başvuruyu yapanın doktora/sanatta yeterlik/tıpta uzmanlık derecesinin alındığı kurum/kuruluştan farklı ve Türkiye’de yerleşik olan bir kurum/kuruluşta kadrolu olarak çalışıyor olması şartı var.
  • Doçent ve üstü akademik ünvana sahip olanlar başvuramıyorlar.
  • Başvuru sahibinin daha önce TÜBİTAK’tan KARİYER desteği almamış olması gerekli.
  • Başvuru sahibi projeyi öneren kuruluşun kadrolu personeli olmalı.

TÜBİTAK-2232 Yurda Dönüş Burs Programı

• Programın Amacı: Bu program kapsamında yurtdışında yaşayan başarılı Türk araştırmacıların Türkiye’ye dönmelerini teşvik etmek ve çalışmalarını yurt içinde sürdürmeleri için destek verilmektedir.
• Süresi: En fazla 24 aydır.
• Bütçesi: Araştırmalarını Üniversite ve/veya Kamu Ar-Ge birimlerinde yürütecek araştırmacılara 30.000 TL’ye kadar araştırma desteği verilmektedir.
• Başvuru Tarihleri: Her ayın son iş günü başvuru yapılabilmektedir.
• Kimler Başvurabilir: Üniversiteye dönecek olanlar doktorasını veya tıpta uzmanlığını, özel sektöre dönecekler ise en az lisans eğitimini tamamlamış olmalılar. Doktora mezunu olan araştırmacıların doktora sonrası en az 2 yıl alanlarında yurt dışı araştırma deneyimine sahip olmaları gerekli. Başvuru sahipleri için başvuru döneminin ilk günü itibariyle son 36 ay içinde en az 30 ay yurt dışında ikamet etmiş olma şartı var. Aynı anda TÜBİTAK’ın herhangi bir programından bursiyer olarak desteklenmiyor olmalılar. Bu programdan sadece bir kez destek alınabiliyor.

TÜBİTAK-2216 Uluslar Arası Araştırmacılar için Araştırma Burs Programı

• Programın Amacı: Araştırmalarının bir bölümünü Türkiye’de yapacak, doktorasını almış veya yurt dışında doktora programına kayıtlı yabancı ülke vatandaşı araştırmacılara mali destek sağlayarak ülkemizin bilim ve teknoloji alanında uluslararası işbirliğinin geliştirmektir.
• Süresi: En fazla 12 aydır.
• Bütçesi: Araştırmacıya bireysel burs desteği verir.
• Başvuru Tarihleri: Başvurular mart-eylül tarihlerinde yapılmaktadır.
• Kimler Başvurabilir: Sadece yabancı ülke vatandaşı olanlar başvurabilirler. Türkiye’deki bir üniversite veya araştırma kurumundan kabul belgesi almış olmaları gerekli. Doktora öğrencileri için yurt dışındaki bir üniversitenin doktora programına kayıtlı olmaları şartı var. Başvuru sahibi, başvuru yılının ilk günü itibariyle yürütücü 35 yaşını doldurmamış olmalı.

TÜBİTAK-2218 Yurt İçi Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı

• Programın Amacı: Doktora veya uzmanlığını alan ve doktora/uzmanlık derecesini aldığı üniversitenin bulunduğu ilin dışında bir kurumda doktora/ uzmanlık sonrası araştırma yapacak/yapıyor olan araştırmacılara burs verilmektedir.
• Süresi: En fazla 24 aydır.
• Bütçesi: Araştırmacıya bireysel burs desteği verir.
• Başvuru Tarihleri: Başvurular mart-eylül tarihlerinde yapılmaktadır.

TÜBİTAK-2219 Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı

• Programın Amacı: Doktora veya uzmanlığını alan ve doktora/uzmanlık derecesini almış olan araştırmacılara yurt dışında çalışmalarını yürütmeleri için bu burs verilmektedir.
• Süresi: En fazla 12 aydır.
• Bütçesi: Gidilecek ülkeye göre değişen miktarlarda burs verilir.
• Başvuru Tarihleri: Başvurular mart-eylül tarihlerinde yapılmaktadır.

TÜBİTAK-2221 Konuk Bilim İnsanı Destekleme Programı

• Programın Amacı: Yurt dışındaki araştırmacıların Türkiye’de yapacakları çalışmaları desteklemek amacıyla hazırlanmış bir program. Akademik izinlerini (sabbatical) alan araştırmacılar bu destekten yararlanabilirler.
• Süresi: En az bir hafta, en çok 12 aylık bir destek verilmektedir.
• Bütçesi: Davetli gelecek araştırmacının yaşam, seyahat masrafları, sosyal güvenlik ve sağlık sigortaları karşılanmaktadır. Verilecek miktarlar akademik unvan ve kalınacak süreye göre değişmektedir.
• Başvuru Tarihleri: Başvurular her ayın son iş günü gönderilecek şekilde yılda 12 kez alınmaktadır.

Marie Skłodowska Curie Programları

Bireysel Araştırma Bursları (Individual Fellowships – IF)

• Programın Amacı: Marie Skłodowska Curie Bireysel Araştırma Bursları çağrısı yılda bir defa açılıp; o yıl için belirlenen çağrı kapanış tarihine kadar başvuruları kabul etmektedir. Bu program kapsamında tüm araştırma alanlarından proje önerileri desteklenmekte ve deneyimli araştırmacıların ülkeler arası dolaşımına olanak sağlanmaktadır. Marie Skłodowska Curie Bireysel Araştırma Bursları’na başvuru yapacak araştırmacıların proje önerilerinin Avrupa Komisyonu’na Participant Portal üzerinden araştırmacının araştırmalarını yürüteceği kurumdan belirlemiş olduğu kurum kontak kişisi (advisor) tarafından sunulması gerekmektedir.
• Proje Süresi: En fazla 24 aydır.
• Proje Bütçesi: Başvuru yapılan alt programlara göre değişmektedir.
• Başvuru Tarihleri: Her yıl eylül ayıdır.
• Kimler Başvurabilir:
  • Başvuru yapacak araştırmacıların ilgili programın çağrı kapanış tarihi itibari ile doktora derecesini almış ya da en az 4 yıl tam zamanlı araştırma deneyimine sahip olmaları gerekmektedir.
  • Başvuru yapacak araştırmacıların ilgili programın çağrı kapanış tarihi itibari ile geldikleri/gidecekleri ülkede son 3 yıl içerisinde 12 aydan fazla bulunmamış olmaları gerekmektedir.

MSC EF Standart Avrupa Bursu (Standart European Fellowship – SEF)

Araştırma süresi 12-24 aydır.Her ülke vatandaşı başvuruda bulunabilir. Herhangi bir ülkeden bir AB ya da aday ülkeye (Türkiye gibi) hareket gerektirir.Bu bursa başvuran araştırmacı, son başvuru tarihi itibariyle, gideceği ülkede son 3 yılda 12 aydan fazla bulunmamış olmalıdır.

MSC CAR Kariyerine Geri Dönüş Paneli (Career Restart Panel-CAR)

Araştırma süresi 12-24 aydır. Her ülke vatandaşı başvuruda bulunabilir. Herhangi bir ülkeden bir AB ya da aday ülkeye hareket gerektirir.Bu panele çağrı kapanış tarihi itibariyle son 12 aydır araştırma yapmamış/ara vermiş olan araştırmacılar başvurabilirler.

MSC RI Ülkesine Geri Dönüş Paneli (Reintegration Panel-RI)

Araştırma süresi 12-24 aydır. AB ve aday ülke vatandaşları ile uzun dönem (en az 5 yıl) bu ülkelerde araştırma amaçlı ikamet etmiş kişiler başvuruda bulunabilir. Amerika, Japonya, Kanada gibi Avrupa dışındaki ülkelerden bir Avrupa Birliği (AB) veya aday ülkeye geri dönüş yapmak isteyen araştırmacıların başvurularına uygundur.

Kariyerine (CAR) ve Ülkesine (RI) Geri Dönüş Panellerine başvuran araştırmacıların, çağrı kapanış tarihi itibariyle, son 5 yıl içerisinde 36 aydan fazla gidecekleri ülkede (Türkiye’de) bulunmamış olmaları gerekmektedir.

MSC GF Küresel Araştırma Bursları (Global Fellowship – GF)

Araştırma süresi 12-24 aydır. 12 ay yurda dönüş mecburi olup, araştırmacı dönüşündeki 12 ay süresince de desteklenmektedir AB ve aday ülke vatandaşları ile uzun dönem (en az 5 yıl) bu ülkelerde araştırma amaçlı ikamet etmiş kişiler başvuruda bulunabilir. Herhangi bir ülkeden, üçüncü ülkelerde yer alan partner kurumlara haraket gerektirir.Araştırmacı, son başvuru tarihi itibariyle, gideceği ülkede son 3 yılda 12 aydan fazla bulunmamış olmalıdır.

European Research Council Program (ERC)

ERC StG Başlangıç Bursu (Starting Grant)

Kariyerinin başlangıcındaki araştırmacıların kendi ekiplerini ve araştırma gruplarını kurarak çığır açacak, daha önce araştırılmamış konularda proje önerisi sundukları bir proje programıdır. Bu programda araştırmacının doktora derecesini aldığı tarihin 2 ila 7 yıl arasında olması gerekmektedir.

ERC CoG Destekleme Bursu (Consolidator Grant)

Kariyerinin ileriki dönemlerinde olan araştırmacıların kendi ekiplerini ve araştırma gruplarını kurarak çığır açacak, daha önce araştırılmamış konularda proje önerisi sundukları bir proje programıdır. Bu programda araştırmacının ilk doktora derecesini aldığı tarihin 7 ila 12 yıl arasında olması gerekmektedir.

ERC AdG İleri Düzey Bursu (Advanced Grant)

Kariyerinin ileriki dönemlerinde olan araştırmacıların kendi ekiplerini ve araştırma gruplarını kurarak çığır açacak, daha önce araştırılmamış konularda proje önerisi sundukları bir proje programıdır.

---

Diğer Destekler

• TÜBİTAK ikili işbirlikler
• AB yenilikçilik değişim programı
• AB yenilikçi eğitim ağları
• Bilim ve Teknolojide Avrupa İşbirliği (COST) projeleri
• Devam eden ERA-NET 7. Çerçeve projeleri
• Horizon 2020 projeleri
• TWAS destekleri
• Fulbright bursları
• AXA araştırma destekleri (@odurmazincel‘e teşekkürler)