Türkiye’de insanlar ikiye ayrılır: sosyalciler ve fenciler. Bir aslı olmayan bu ayırım, yaklaşık lise ikide başlar. Bir öğrenci matamatikte biraz zorlandı mı, etraftan hemen dahihane bir fikir gelir: “Sen sosyalci ol”. Kastedilen şudur: “sen boşuna kasma, sosyalden birşeyler ezberler, yine üniversiteye kapağı atarsın”. Hele de öğrenci kızsa, ne alemetse bu “sosyalci ol” fikri, fikirlikten çıkıp bir baskı olmaya başlar. “Canım zaten mühendislik erkek işi”, “Kadın sosyal bir varlık, yaptığı iş de sosyal olmalı”, “Erkeklerin kafası fiziğe daha iyi basar” ve niceleri etrafta gırla gitmeye başlar. Ben bu lafların çoğunu yıllarca anlamaya çalıştım. Harbiden.

Mesela neden mühendislik erkek işi de tıp değil? Mühendislik daha zor desek, bir çok açıdan bence tıptan daha kolay. Düşünsenize tıpta altı yıl okunuyor. Üstüne üstlük zorunlu hizmeti var, ihtisası var, nöbeti var, varoğlu var. Mühendislikte dört yıl oku ve hele revaçta bir mühendislik mezunuysan, dördüncü yılın sonunda işin hazır. Yine de gelin görün ki kimya, gıda, endüstri gibi belirli mühendislik alanları dışındaki mühendisliklerde gerçekten kızlar erkeklerden oldukça az sayıda. Neden bu mühendisliklerin kızlara uygun bulunduğu ise beni benden alan başka bir konu. Geçenlerde konuştuğum birisi, kadınların yemek yapmaya daha yatkın oldukları için gıda mühendisliğini tercih ettiklerini söyledi. Hadi bakalım bu cümledeki üç yanlışı bulun!

Gelelim şu, kadın sosyal varlıktır, sosyal bir iş yapsın muhabbetine. Yapsın. Karşı değilim. Ama bunda da heralde anlaşılan şu, sosyal puanla girilen bölümler, matematik puanıyla girilen bölümlerden daha sosyal. Bu cümledeki yanlışları da siz bulmak ister misiniz, yoksa ben başlayayım mı? Bir kere puan türüne göre mesleklerin sosyalliğini kategorize etmek gerçekten yanlış birşey. Eczacı olursunuz, bütün gün eczanede hastalarla konuşursunuz ya da eczacı olursunuz bir ilaç şirketinde reçeteleme yaparsınız. Aynı meslek. Birinde her gün 40 farklı kişiyle konuşursunuz, diğerinde her gün aynı üç kişiyle. Şimdi eczacılık sosyal bir iş midir? Her meslek için benzer bir durum olacaktır. Yani siz istemediğiniz zaman, hiç bir işte bir odada tek başınıza kalmazsınız, istediğiniz takdirde de tek başına yapılacak bir işi bulunur.

Peki gerçekten erkeklerin kafası fiziğe (ya da matematiğe, kimyaya istediğiniz temel bilimi koyun) daha iyi basıyor mu? Biliminsanları bunu gerçekten sorgulamış. Beyinler incelenmiş. Farklı kişiler tarafından, değişik şekillerde deneyler yapılmış, ama cevap aynı. Kadın ve erkek beyni farklı fakat bu farklılığın fiziğe basmayla hiç bir alakası yok. Zaten bu kalıp lafı söyleyenlerin çoğu, bir bilimsel dayanaktan değil, etraflarında gördükleri kişilerden yola çıkarak konuşuyorlar. İnsanlar etraflarında fizikte başarılı erkekler görünce, fiziğe erkeklerin kafalarının daha çok bastığını söylüyor. Ne yazık ki bu da tekrar kızların bu alandan çekilmeleri ve erkeklerin öne çıkmalarını sağlıyor. Bu da bu kalıbın daha çok yerleşmesine ve tekrarlamasını sağlıyor.

Bütün kızlara açıktan söylüyorum: Eğer bir işi bir erkek bile yapabiliyorsa, siz hayli hayli yapabilirsiniz. İki matematik sorusu yapamadığınız için değil, sosyal bilimleri sevdiğiniz için, sosyalci olun.